خير، اهڙا ڪيترائي سبب آهن ڇو ته ماڻهو هن سوال کان پڇن ٿا ۽ سوال جا ڪيترائي جواب آهن. ماڻهو اهو سوال حقيقي دلچسپي، حقيقي تجسس، حقيقي مونجهاري ۽ حتي بي معنيٰ کان پڇندا آهن. تنهن ڪري، هتي ڪيترائي جواب آهن ڇو ته هندويت ۾ ڪيترائي خدا آهن.
1. هن دنيا ۾ ’ڪوئي خدا‘ مذهب، ’هڪ خدا‘ مذهب ۽ ’گهڻا خدا‘ مذهب آهن. 'گهڻا ديوتا' مذهب به قدرتي آهن جيئن 'غير خدا' مذهبن ۽ 'هڪ خدا' مذهبن وانگر. اهي صرف ترقي يافته آهن، ڇاڪاڻ ته خدا / فطرت مختلف قسم سان پيار ڪندو آهي. جيئن ته سادو.
2. اچو ته هن سوال کي ڦيرايو. جيڪڏهن توهان اهو پڇو ٿا ته هندومت ۾ ڪيترائي ديوتا ڇو آهن، توهان کي اهو به پڇڻ گهرجي ته ابراهيمي مذهبن ۾ صرف هڪ ئي خدا ڇو آهي؟ ڇو؟ ڇو؟ صرف هڪ خدا ڇو؟
3. ’هڪ خدا‘ مذهبن کي حقيقت ۾ هڪ خدا نه آهي. انهن وٽ ڪيترائي ديوتا هئا ۽ هر خدا جي پوئلڳن ٻين ديوتائن جي پوئلڳن سان لفظي طور تي پنهنجي برتري قائم ڪرڻ لاءِ وڙهندا هئا ۽ انهن پنهنجو معبود کي ’واحد دستياب خدا‘ بڻائي ان کي ’ون خدا‘ سڏيو هو. ۽ ڪهاڻي اتي روڪي نه ٿو. جڏهن به ويڙهه ٿيندي آهي ته مذهب جي هڪ نئين شاخ پيدا ٿيندي آهي. سڀني سوين شاخن ۾ هڪ ئي خدا جا مختلف تصور آهن ۽ انهن جي اختلافن تي وڙهندا آهن. مکيه شاخون اصل ۾ هڪ ٻئي کي مارڻ ۽ ڍير ڪرڻ.
4. هڪ خدا جا مذهب سياسي پارٽين وانگر آهن. پيروڪار پنهنجي خدا جي پٺيان ائين هلندا آهن جيئن سياسي پارٽين جا قيدي ووٽر پنهنجن اڳواڻن جي پٺيان. هو اهو بحث ڪرڻ چاهين ٿا ته سندن خدا ”سچو“ خدا آهي ۽ باقي سڀني جو خدا ”ڪوڙو“ آهي. ”سچو“ يا ”غلط“ خدا ڪيئن ٿي سگھي ٿو، جيڪڏھن ھڪڙو ئي خدا آھي؟
5. هندو ڌرم سياسي پارٽيءَ وانگر نه آهي. هندو ديوتائن ”قبوليت“ يا ”عقيدت“ جي طلب نه ڪندا آهن، جيئن سج، جنهن کي پنهنجي وجود لاءِ تنهنجي يا منهنجي قبوليت يا عقيدي جي ضرورت ناهي. ڪو به ’سچو‘ سج يا ڪوڙو ’سج‘ ناهي. هندويت ڪائنات جي وحدانيت تي غور ڪرڻ ۽ سمجهڻ بابت آهي. ان کي برهمڻ، تت يا اوم ۽ ٻين ڪيترن ئي نالن سان سڏيو وڃي ٿو. پر تون پڇي سگھين ٿو، ايترا نالا ڇو؟ ڇاڪاڻ ته سڀني قدرتي شين جا ڪيترائي نالا آهن. سج جا ڪيترن ئي ٻولين ۾ ڪيترائي نالا آهن. پاڻيءَ جا ڪيترن ئي ٻولين ۾ ڪيترائي نالا آهن. صرف انسان جي ٺاهيل شين جو نالو آهي 'هڪ'. مثال طور، ڪوڪ، هڪ انسان جو ٺهيل نالو هر ٻولي ۾ ساڳيو آهي. ٽويوٽا، هڪ انسان جي ٺاهيل ادارو آهي، هر ٻوليء ۾ هڪجهڙائي آهي. جن مذهبن ۾ صرف هڪ خدا آهي، جيڪو صرف هڪ نالي سان هلي ٿو، اهي ضرور انسانن جا ٺاهيل مذهب هوندا.
6. ڪائنات وڏي آهي. اهو نه رڳو سائيز ۾ وڏو آهي، پر ان جي پهلوئن ۽ خاصيتن ۾ پڻ. هر پهلو کي سمجهڻ لاءِ پنهنجو پاڻ ۾ گهرو آهي. مثال طور، ڪائنات پاڻ کي مسلسل پيدا ڪري ٿي. اهو هڪ پاسو آهي. ڪائنات پاڻ کي توازن جي حالت ۾ برقرار رکي ٿي. اهو هڪ ٻيو پاسو آهي. ڪائنات مختلف جاندارن کي جنم ڏئي ٿي. اهو هڪ ٻيو پاسو آهي. ڪائنات ۾ توانائي آهي ۽ اها حرڪت ڪري ٿي. اهو هڪ ٻيو پاسو آهي. پر ڪائنات به ائين ئي رهي ٿي جيئن گهڻي وقت تائين آهي. اهو هڪ ٻيو پاسو آهي. هندويت جو هر خدا ڪائنات جي هڪ پاسو جي نمائندگي ڪري ٿو.
7. جيئن ته اسان جا ذهن ننڍا آهن، اسان خدا جي مڪمل تصوير کي نٿا رکي سگهون. تنهن ڪري جيڪو ديوتا توهان ڏسندا آهيو ۽ جيڪو ديوتا توهان جي ڀاءُ يا ڀيڻ کي ڏسي ٿو اهو مختلف هوندو. وڙهڻ جي بدران ۽ شاخن کي ڪيترن ئي مذهبن ۽ فرقن ۾، هندويت چوي ٿو ته توهان جي خدا جي تصوير آهي جيڪا توهان سان لاڳاپيل آهي، تنهنڪري ان سان گڏ وڃو. ۽ ساڳيءَ طرح تنھنجي ڀاءُ جو خدا جو عڪس آھي جنھن سان اھو تعلق رکي سگھي ٿو، تنھنڪري ھن کي ان سان گڏ وڃڻو پوندو. توھان کي پنھنجي ڀاءُ جي خدا جي تصوير بابت ڪوبہ ڪم ڪونھي ۽ توھان جي ڀاءُ کي توھان جي خدا جي تصوير بابت ڪو ڪم ڪونھي. توهان ان تي ڇڏي سگهو ٿا. پر جيڪڏهن توهان هڪ دوست ماڻهو آهيو ۽ جيڪڏهن توهان پنهنجي ڀاءُ جي ايتري قدر ڪندا آهيو جيتري توهان پاڻ کي اهميت ڏيندا آهيو، توهان کي هن جي خدا جي شڪل بابت تجسس ٿيندو ۽ هو توهان جي خدا جي شڪل بابت تجسس ڪندو. جڏهن توهان خدا جي هڪ ٻئي جي تصوير مٽائي، توهان ٻنهي کي خدا جي هڪ 'وڏي تصوير' ڏسندا. تنھنڪري آرام جي خاطر، پنھنجي خدا جي تصوير رکو. وڌائڻ جي خاطر، خدا جي هڪ بهتر تصوير حاصل ڪريو، پنهنجي ڀاء سان خدا جي خيالن جي بدلي ڪندي. هڪ دفعو توهان وڌندا رهو ۽ توهان جو ڀاءُ وڌندو رهي ٿو، توهان جون ٻئي تصويرون هڪ ئي لامحدود خدا سان ملن ٿيون. وڙهڻ جي ضرورت ناهي. بس سڀ خدا رکو. اهو خدا جي باري ۾ سڀ کان وڌيڪ خوبصورت ۽ کليل تصور آهي جيڪو انسان ذات ڪڏهن پيدا ڪيو آهي. اهو توهان کي وٺڻ لاء مفت آهي. توهان ڇا لاء انتظار ڪري رهيا آهيو؟
اسان جي پوسٽ پڙهو: ڇا واقعي هندو مذهب ۾ 330 ملين خدا آهن؟
