اپنشد قديم هندو صحيفا آهن جن کي هندويت جي بنيادي نصوص مان ڪجهه سمجهيو وڃي ٿو. اهي ويداس جو حصو آهن، قديم مذهبي متن جو هڪ مجموعو جيڪو هندويت جو بنياد بڻجي ٿو. اپنشد سنسڪرت ۾ لکيل آهن ۽ 8 صدي قبل مسيح يا ان کان اڳ جي تاريخ جو خيال آهي. اهي دنيا جي قديم ترين مقدس ڪتابن مان سمجهيا وڃن ٿا ۽ انهن جو هندو فڪر تي وڏو اثر پيو آهي.
لفظ "اپنشد" جو مطلب آهي "ويجهو ويهڻ،" ۽ هدايت حاصل ڪرڻ لاء هڪ روحاني استاد جي ويجهو ويهڻ جي مشق ڏانهن اشارو آهي. اپنشد نصوص جو هڪ مجموعو آهي جنهن ۾ مختلف روحاني ماسٽرن جي تعليمات شامل آهن. اهي گرو-شاگردن جي رشتي جي حوالي سان اڀياس ۽ بحث ڪرڻ جو مطلب آهي.
اتي ڪيترائي مختلف اپنشد آھن، ۽ اھي ٻن ڀاڱن ۾ ورهايل آھن: پراڻا، ”ابتدائي“ اپنشد، ۽ بعد ۾، ”ثانوي“ اپنشد.
پرائمري اپنشد کي وڌيڪ بنيادي سمجهيو ويندو آهي ۽ سوچيو ويندو آهي ته ويد جي جوهر تي مشتمل آهي. هتي ڏهه پرائمري اپنشد آهن، ۽ اهي آهن:
- ايشا اپنشد
- ڪينا اپنشد
- ڪاٺ اپناداد
- پراشنا اپنشد
- منڊڪا اپنشد
- منڊوڪيا اپنشد
- ٽيٽيريا اپنشد
- Aitareya Upanishad
- چانڊوگيا اپنشد
- Brihadaranyaka Upanishad
ثانوي اپنشد فطرت ۾ وڌيڪ متنوع آهن ۽ موضوعن جي وسيع رينج کي ڍڪيندا آهن. اتي ڪيترائي مختلف ثانوي اپنشد آھن، ۽ انھن ۾ نصوص شامل آھن جھڙوڪ
- همسا اپنشد
- رودر اپنشد
- مهارائنا اپنشد
- Paramahamsa Upanishad
- نرسيما تپانيا اپنشد
- ادويا تارڪا اپنشد
- جبالا درسنا اپنشد
- درشنا اپنشد
- يوگا-ڪنڊاليني اپنشد
- يوگا- تتوا اپنشد
اهي صرف چند مثال آهن، ۽ ٻيا ڪيترائي ثانوي اپنشد آهن
اپنشد فلسفي ۽ روحاني تعليمات تي مشتمل آهي جيڪي ماڻهن کي حقيقت جي فطرت ۽ دنيا ۾ انهن جي جڳهه کي سمجهڻ ۾ مدد ڏيڻ لاء آهن. اهي موضوعن جي وسيع رينج کي ڳوليندا آهن، جن ۾ نفس جي فطرت، ڪائنات جي فطرت، ۽ حتمي حقيقت جي فطرت شامل آهن.
اپنشد ۾ ملندڙ اهم خيالن مان هڪ آهي برهمڻ جو تصور. برهمڻ حتمي حقيقت آهي ۽ هر شيءِ جو سرچشمو ۽ رزق طور ڏٺو وڃي ٿو. اهو بيان ڪيو ويو آهي ته ابدي، غير تبديل ٿيندڙ، ۽ تمام وسيع آهي. اپنشد جي مطابق، انساني زندگي جو آخري مقصد برهمڻ سان انفرادي خود (آتمان) جي وحدت کي محسوس ڪرڻ آهي. اهو احساس موڪشا، يا آزاديء جي طور تي سڃاتو وڃي ٿو.
هتي سنسڪرت متن جا ڪجهه مثال آهن اپنيشادن مان:
- ”آهم برهماسمي“. (Brihadaranyaka Upanishad کان) هي جملو ترجمو ڪري ٿو "مان برهمڻ آهيان،" ۽ اهو عقيدو ظاهر ڪري ٿو ته انفرادي خود آخرڪار هڪ حتمي حقيقت سان آهي.
- ”تت توم اسي“. (چنڊوگيا اپنشد کان) هي جملو ترجمو ڪري ٿو "تون اهو آهين"، ۽ مٿين جملي جي معني ۾ ساڳيو آهي، انفرادي خود جي اتحاد کي حتمي حقيقت سان زور ڏئي ٿو.
- "ايام آتما برهما." (منڊوڪيا اپنشد مان) هي جملو ترجمو ڪري ٿو "هي خود برهمڻ آهي،" ۽ اهو عقيدو ظاهر ڪري ٿو ته نفس جي حقيقي فطرت حتمي حقيقت آهي.
- "سروام خلويدم برهما." (چنڊوگيا اپنشد کان) هي جملو ترجمو ڪري ٿو "هي سڀ برهمڻ آهي،" ۽ اهو عقيدو ظاهر ڪري ٿو ته حتمي حقيقت سڀني شين ۾ موجود آهي.
- "ايشا وسام ادم سرم." (ايشا اپنشد کان) هي جملو ترجمو ڪري ٿو "هي سڀ رب جي طرفان پکڙيل آهي،" ۽ اهو عقيدو ظاهر ڪري ٿو ته آخري حقيقت سڀني شين جو آخري ذريعو ۽ برقرار رکڻ وارو آهي.
اپنشد وري جنم وٺڻ جو تصور به سيکاري ٿو، اهو عقيدو آهي ته روح مرڻ کان پوءِ نئين جسم ۾ پيدا ٿئي ٿو. اهو روپ جيڪو روح پنهنجي ايندڙ زندگيءَ ۾ وٺي ٿو اهو مڃيو وڃي ٿو پوئين زندگيءَ جي عملن ۽ خيالن سان طئي ڪيو وڃي ٿو، هڪ تصور جيڪو ڪرما جي نالي سان مشهور آهي. اپنشدڪ روايت جو مقصد وري جنم وٺڻ جي چڪر کي ٽوڙڻ ۽ آزادي حاصل ڪرڻ آهي.
يوگا ۽ مراقبت پڻ اپنشدڪ روايت ۾ اهم عمل آهن. اهي طريقا ذهن کي خاموش ڪرڻ ۽ اندروني امن ۽ وضاحت جي حالت حاصل ڪرڻ جو هڪ طريقو ڏٺو وڃي ٿو. اهي پڻ يقين رکندا آهن ته انفرادي طور تي خود جي اتحاد کي حتمي حقيقت سان محسوس ڪرڻ ۾ مدد ڪن.
اپنشدن جو هندو فڪر تي وڏو اثر پيو آهي ۽ ٻين مذهبي ۽ فلسفياڻي روايتن ۾ پڻ وڏي پيماني تي اڀياس ۽ احترام ڪيو ويو آهي. انهن کي حقيقت جي فطرت ۽ انساني حالت ۾ حڪمت ۽ بصيرت جو ذريعو ڏٺو وڃي ٿو. اپنشد جي تعليمات جو مطالعو جاري آهي ۽ اڄ به هندن طرفان عمل ڪيو وڃي ٿو ۽ هندو روايت جو هڪ اهم حصو آهن.
