De Upanishads zijn oude hindoegeschriften die worden beschouwd als enkele van de fundamentele teksten van het hindoeïsme. Ze maken deel uit van de Veda’s, een verzameling oude religieuze teksten die de basis vormen van het hindoeïsme. De Upanishads zijn geschreven in het Sanskriet en dateren vermoedelijk uit de 8e eeuw voor Christus of eerder. Ze worden beschouwd als een van de oudste heilige teksten ter wereld en hebben een aanzienlijke invloed gehad op het hindoeïstische denken.
Het woord ‘Upanishad’ betekent ‘dichtbij zitten’ en verwijst naar de gewoonte om naast een spirituele leraar te zitten om instructie te ontvangen. De Upanishads zijn een verzameling teksten die de leringen van verschillende spirituele meesters bevatten. Ze zijn bedoeld om bestudeerd en besproken te worden in de context van een goeroe-studentrelatie.
Er zijn veel verschillende Upanishads, en deze zijn onderverdeeld in twee categorieën: de oudere, ‘primaire’ Upanishads, en de latere, ‘secundaire’ Upanishads.
De primaire Upanishads worden als meer fundamenteel beschouwd en er wordt aangenomen dat ze de essentie van de Veda's bevatten. Er zijn tien primaire Upanishads, en ze zijn:
- Isha Upanishad
- Kena Upanishad
- Katha Upanishad
- Prashna Upanishad
- Mundaka Upanishad
- Mandukya Upanishad
- Taittiriya Upanishad
- Aitareya Upanishad
- Chandogya Upanishad
- Brihadaranyaka Upanishad
De secundaire Upanishads zijn diverser van aard en bestrijken een breder scala aan onderwerpen. Er zijn veel verschillende secundaire Upanishads, en deze bevatten teksten zoals
- Hamsa Upanishad
- Rudra Upanishad
- Mahanarayana Upanishad
- Paramahamsa Upanishad
- Narasimha Tapaniya Upanishad
- Advaya Taraka Upanishad
- Jabala Darsana Upanishad
- Darshana Upanishad
- Yoga-Kundalini Upanishad
- Yoga-Tattva Upanishad
Dit zijn slechts enkele voorbeelden, en er zijn nog veel meer secundaire Upanishads
De Upanishads bevatten filosofische en spirituele leringen die bedoeld zijn om mensen te helpen de aard van de werkelijkheid en hun plaats in de wereld te begrijpen. Ze onderzoeken een breed scala aan onderwerpen, waaronder de aard van het zelf, de aard van het universum en de aard van de ultieme realiteit.
Een van de belangrijkste ideeën in de Upanishads is het concept van Brahman. Brahman is de ultieme realiteit en wordt gezien als de bron en het onderhoud van alle dingen. Het wordt beschreven als eeuwig, onveranderlijk en alomtegenwoordig. Volgens de Upanishads is het uiteindelijke doel van het menselijk leven het realiseren van de eenheid van het individuele zelf (atman) met Brahman. Dit besef staat bekend als moksha, of bevrijding.
Hier zijn enkele voorbeelden van Sanskriettekst uit de Upanishads:
- “Aham brahmaasmi.” (Uit de Brihadaranyaka Upanishad) Deze uitdrukking vertaalt zich naar 'Ik ben Brahman' en weerspiegelt de overtuiging dat het individuele zelf uiteindelijk één is met de ultieme realiteit.
- “Tat tvam asi.” (Uit de Chandogya Upanishad) Deze zin vertaalt zich naar 'Jij bent dat' en is qua betekenis vergelijkbaar met de bovenstaande zin, waarbij de nadruk wordt gelegd op de eenheid van het individuele zelf met de ultieme realiteit.
- “Ayam atma brahma.” (Uit de Mandukya Upanishad) Deze uitdrukking vertaalt zich naar 'Dit zelf is Brahman' en weerspiegelt het geloof dat de ware aard van het zelf hetzelfde is als de ultieme realiteit.
- “Sarvam khalvidam brahma.” (Uit de Chandogya Upanishad) Deze zin vertaalt zich naar ‘Dit alles is Brahman’ en weerspiegelt het geloof dat de ultieme realiteit in alle dingen aanwezig is.
- “Isha vasyam idam sarvam.” (Uit de Isha Upanishad) Deze zin betekent: 'Dit alles is doordrongen van de Heer' en weerspiegelt het geloof dat de ultieme realiteit de ultieme bron en instandhouder van alle dingen is.
De Upanishads onderwijzen ook het concept van reïncarnatie, het geloof dat de ziel na de dood herboren wordt in een nieuw lichaam. Aangenomen wordt dat de vorm die de ziel in haar volgende leven aanneemt, wordt bepaald door de acties en gedachten van het vorige leven, een concept dat bekend staat als karma. Het doel van de Upanishadische traditie is om de cyclus van reïncarnatie te doorbreken en bevrijding te bereiken.
Yoga en meditatie zijn ook belangrijke praktijken in de Upanishadische traditie. Deze praktijken worden gezien als een manier om de geest tot rust te brengen en een staat van innerlijke vrede en helderheid te bereiken. Er wordt ook aangenomen dat ze het individu helpen de eenheid van het zelf met de ultieme realiteit te realiseren.
De Upanishads hebben een aanzienlijke invloed gehad op het hindoeïstische denken en zijn ook uitgebreid bestudeerd en vereerd in andere religieuze en filosofische tradities. Ze worden gezien als een bron van wijsheid en inzicht in de aard van de werkelijkheid en de menselijke conditie. De leringen van de Upanishads worden nog steeds door hindoes bestudeerd en in praktijk gebracht en vormen een belangrijk onderdeel van de hindoeïstische traditie.
